चिरायु चिल्ड्रेन हॉस्पीटल व क्रिटिकल युनिट, अकोला येथील बालरोगतज्ञ डॉ. अभिजित नालट यांच्या मते लहान मुलांध्ये पुढील चिन्हे आढळल्यास त्यांच्या शरीरात पौष्टिक तत्वांची कमतरता असून पालकांनी त्याकडे विशेष लक्ष देणे आवश्यक आहे.
१) थकवा आणि अशक्तपणा:
सततचा थकवा, आळस आणि ऊर्जेचा अभाव हे विविध पौष्टिक कमतरतेचे चिन्ह असू शकतात.
२)शारीरिक तसेच मानसिक वाढ न होणे:
जर तुमचे मूल बौद्धिक वाढीचे टप्पे गाठत नसेल किंवा त्याच्या शारीरिक तसेच मानसिक विकासात विलंब होत असेल, तर त्याच्या शरीरात पौष्टिक तत्वांची कमतरता आहे.
३)फिकट त्वचा :-
अशक्तपणा, बहुदा लोहाच्या कमतरतेमुळे होतो, त्वचेमध्ये किंवा पापण्यांच्या आतील भागात (कंजेक्टिव्हा) फिकटपणा दिसून येऊ शकतो.
४)वारंवार होणारे आजार:
पौष्टिकतेच्या कमतरतेमुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत झाल्याने वारंवार आजार, संसर्ग होण्याची शक्यता असते.
५)हाडे आणि दातांच्या समस्या:
कॅल्शियम किंवा व्हिटॅमिन ‘डी’ च्या कमतरतेमुळे हाडे आणि दातांच्या विकासावर परिणाम होऊ शकतो. उशीरा दात फुटणे, कमकुवत किंवा ठिसूळ हाडे किंवा दंत समस्या यासारख्या चिन्हे दिसून येतात.
६) अस्पष्ट दृष्टी:
विशिष्ट जीवनसत्त्वे आणि खनिजे अपर्याप्त प्रमाणात घेतल्यास डोळ्यांच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो. दृष्टी समस्या किंवा प्रकाशातील बदलांशी जुळवून घेण्यात अडचणी ही पौष्टिक कमतरतेची चिन्हे असू शकतात.
७)त्वचेची समस्या:
कोरडी, चकचकीत त्वचा किंवा असामान्य पुरळ उठणे हे आवश्यक फॅटी ऍसिडस्, जीवनसत्त्वे किंवा खनिजांसह पौष्टिक कमतरतांशी निगडीत असू शकते.
८)केस आणि नखांमधील बदल:
केस गळणे किंवा केसांचा रंग बदलणे तसेच ठिसूळ किंवा चमच्याच्या आकाराची नखे ही पौष्टिक समस्यांची चिन्हे असू शकतात.
९)वर्तनातील बदल:
पौष्टिकतेची कमतरता मूड आणि वर्तनावर परिणाम करू शकते. चिडचिड, लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण किंवा एकूणच स्वभावातील बदल यासारख्या लक्षणांकडे पालकांनी लक्ष द्यावे.
१०)समन्वयातील समस्या:
विशिष्ट पोषक तत्वांचा अभावामुळे तुमच्या मुलाला समतोल किंवा समन्वय साधण्यात अडचणी येत असतील, तर त्या पौष्टिक घटकांचा आहारात समावेश करून घेणे आवश्यक आहे.
११)लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण:
विशिष्ट पोषक तत्वांची कमतरता संज्ञानात्मक कार्यावर परिणाम करू शकते. तुमच्या मुलाला लक्ष केंद्रित करण्यात, लक्ष देण्यात अडचण येत असल्यास किंवा शैक्षणिक कामगिरीत घट दिसून येत असल्यास, संभाव्य पौष्टिक घटकांवर लक्ष देणे गरजेचे आहे.
आपण आपल्या मुलामध्ये ही चिन्हे पाहिल्यास, लगेच चिरायु चिल्ड्रेन हॉस्पीटल व क्रिटिकल युनिट, अकोला येथील बालरोगतज्ञांशी संपर्क साधावा. तज्ञांच्या मार्गदर्शनात तुमच्या मुलाच्या शरीरातील विशिष्ट पौष्टिक घटकांची कमतरता ओळखण्यासाठी विशेष चाचण्या करून आणि योग्य उपचार केले जाऊ शकतात.
डॉ. अभिजित नालट ✍🏻
MBBS,DCH,FIAP
Consultant Pediatrician and Neonatologist